Anesthetist with patient , the patient is the one lying down , and the anaesthetist is the one standing up .
مهمترین شانس زنده ماندن مبتلایان به کرونا که حالشان وخیم میشود، دستگاههای تنفس مصنوعی هستند. به زبان ساده، وقتی ریهها از کار بیفتند یا بخش قابل توجهی کارکردشان را از دست بدهند، این دستگاه جایگزین سیستم تنفسی میشوند. این به بیمار فرصت مقابله با عفونت و در نهایت بهبود میدهد.
این دستگاهها دو نوع اصلی دارند، دستگاه تنفس مصنوعی ( Ventilator) و دستگاه کمک تنفسی ( CPAP و Bipap). نوع اول فقط در بیمارستان قابل استفاده است اما نوع دوم بجز بیمارستان، را با رعایت شرایطی در منزل هم قابل استفاده است.
با توجه به نیاز شدیدی که به دستگاههای تنفس مصنوعی در بخشهای مراقبت ویژه وجود دارد، بسیاری کشورها علاوه بر افزایش تولید دستگاههای تنفس مصنوعی به تولید دستگاههای کمک تنفسی روی آوردهاند تا برای بیمارانی که خیلی بدحال نیستند اما نیاز به اکسیژندرمانی دارند استفاده شوند. استفاده از این دستگاهها نیاز به آموزشهای تخصصی و گذاشتن لوله در نای بیمار ندارند از این رو میتوانند از محدودیتها و نیاز به درمانهای پیشرفته بیمارستانی کم کنند.
این دستگاه ها چیستند و چگونه کار می کنند ؟
به گفته سازمان بهداشت جهانی حدود هشتاد درصد از افراد مبتلا به کرونای ۲۰۱۹ بدون احتیاج به درمان در بیمارستان بهبود پیدا میکنند ولی یک نفر از هر شش نفر بشدت بیمار میشود و ممکن است مشکلات تنفسی پیدا کند.
در موارد وخیم، ویروس به ریه آسیب میزند. این باعث فعال شدن دستگاه ایمنی بیمار میشود و برای اینکه سلولهای دفاعی بیشتری به ریه برسند، رگها گشادتر میشوند. این میتواند باعث تجمع مایع در ریهها شود که اگر این اتفاق بیفتد، تنفس سخت میشود و میزان اکسیژن خون افت میکند. برای رفع این مشکل از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده میشود تا هوای پر اکسیژن را با فشار به ریهها بفرستند.
دستگاه های کمک تنفسی
این دستگاه جریان ثابت هوا و اکسیژن را با فشار از راه بینی یا دهان به ریه بیمار میفرستد. این کار با فشار انجام میشود تا ریهها باز بمانند و اکسیژن واردشان شود و تنفس راحتتر شود بخصوص وقتی که کیسههای هوایی داخل ریه (آلوئولها) در اثر بیماری روی هم خوابیدهاند.
دستگاه کمک تنفسی مثل ماسک ساده متصل به مخزن اکسیژن نیست. در این دستگاه، فشار هوا و اکسیژن بالاست و به همین دلیل ماسک آن باید کاملا دور دهان و بینی یا کلاهک روی سر بیمار کیپ شود. این روش مثل استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی نیست که بیمار باید با داروهای آرامبخش و شلکننده آرام شود تا لولهای در مجرای تنفسش گذاشته شود.
اما دانکن یانگ، پرفسور مراقبتهای ویژه در دانشگاه آکسفورد هشدار میدهد: “استفاده از دستگاه کمک تنفسی در مبتلایان به عفونتهای واگیردار تنفسی باید با دقت انجام شود و اگر ماسک آن درست دور صورت بیمار بسته نشود احتمال دارد قطرکها و ترشحات در محیط پخش شوند.”
پرفسور مروین سینگر فوق تخصص مراقبتهای ویژه در دانشگاه یوسیال لندن هم میگوید ماسک دستگاه کمک تنفسی باید کاملا دور صورت بیمار کیپ شود یا از کلاهک استفاده شود و کادر درمانی یا مراقبان بیمار باید وسائل محافظت شخصی داشته باشند.
برای افرادی که علائم خفیفتری دارند ممکن است از ماسک بینی یا دهانی یا کلاهک استفاده و اکسیژن را با فشار بالا وارد ریهها شود. کلاهک خطر انتقال ویروس با قطرکهای تنفسی را کاهش میدهد.
اینها دستگاههای تنفس مصنوعی به اصطلاح غیر تهاجمی هستند یعنی لولهای وارد مجاری تنفسی نمیشود اما معمولا در بخش مراقبتهای ویژه (آی سی یو) برای درمان بیماریهای حاد تنفسی از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده میشود تا میزان اکسیژن خون طبیعی بماند.
استفاده از این دستگاه پیچیدگیهای خود را دارد و نیازمند آمورش تخصصی است. کادر درمان با انواع دستگاههای تنفس مصنوعی در تخصصهای دیگر پزشکی آشنا هستند ولی ممکن است برای کار با این دستگاهها در بخش مراقبت ویژه احتیاج به کمک داشته باشند. علاوه بر این، برای استفاده از این دستگاه باید در داخل نای لولهای کار گذاشت که خود کاری تخصصی و نیازمند آموزش زیادی است.
این دستگاهها اگر به درستی تنظیم نشوند میتواند به بیمار آسیب بزنند.