ریه ها اندام های کیسه مانندی هستند که دقیقاً در زیر قفسه دنده و بالای دیافراگم و در دو طرف قلب قرار دارند. آن ها بخش مهمی از سیستم تنفسی می باشند. آن ها تقریباً مخروطی شکل با یک نقطه گرد در راس و یک پایه مسطح در انتها هستند. اگرچه ریه ها به صورت یک جفت می باشند، اما از نظر اندازه و شکل برابر نیستند. ریه راست کمی پهن تر اما کوتاه تر از ریه چپ است تا جایی برای کبد فراهم شود. در عوض ریه چپ به خاطر قرار گیری قلب نسبت به ریه راست باریکتر است. به طور کلی، ریه چپ دارای وزن و ظرفیت کمتری نسبت به ریه راست است . به طور معمول حجم ریه ی مردان از زنان بیشتر است .
ریه ها مرکز سیستم تنفسی هستند مهمترین کارکرد آنها گرفتن اکسیژن از محیط و انتقال آن به گردش خون است عملکرد این عضو حیاتی بدن بر همه ی جنبه های سلامتی و بدن ما تاثیر میگذارد . بزرگسالان در هر دقیقه به طور معمول 15 تا 20 بار نفس می کشند که این رقم در حدود 20،000 تنفس در روز است. نوزادان سریع تر از بزرگسالان نفس می کشند. به عنوان مثال، میزان تنفس طبیعی نوزاد در هر دقیقه تقریبا 40 برابر است در حالی که میانگین میزان استراحت تنفس در بزرگسالان 12 تا 16 تنفس در دقیقه است.
ریه راست به سه بخش مختلف تقسیم می شود که لوب نامیده می شود. ریه چپ فقط دو لوب دارد. لوب ها از بافتی مانند اسفنج ساخته شده اند. این ها توسط دو غشا احاطه شده است، که غشاها به عنوان پلور ریوی شناخته می شوند. لایه داخلی مستقیماً سطح بیرونی ریه ها را احاطه و محافظت می کند و لایه بیرونی به دیواره داخلی قفس سینه متصل می شود. فضای بین این دو غشا از مایع پلور پر شده است. پلور ها، ریه ها را از دیواره سینه جدا می کند. هر نیمه ریه های چپ و راست غشای پلور مخصوص به خود را دارد. به همین دلیل است که وقتی یک ریه ها سوراخ می شود، دیگری هنوز هم می تواند کار کند
ریه ها مانند اسفنجی صورتی رنگ هستند زمانی که هوا را به داخل می کشند، باز می شوند. وقتی که دی اکسید کربن را دفع می کنند، آن ها فشرده می شوند
هنگامی که فرد نفس میکشد هوا به سمت گلو و داخل نای می رود . نای به قسمت های کوچکتر موسوم به لوله های برونشی تقسیم می شود . لوله های برونش به داخل ریه می روند لوله های برونش در زیر هر قسمت از ریه ها به زیر گروه های کوچک تر تقسیم می شوند. کوچکترین شاخه ها، برونشیول نامیده می شوند و هر برونشیول دارای کیسه هوایی است که آلوئول نیز نامیده می شود.. آلوئول ها در دیواره های خود شبکه های مویرگی دارند. اکسیژن از طریق آلوئول ها، به مویرگ ها انتقال پیدا کرده و وارد جریان خون می شود. اکسیژن از طریق جریان خون وارد قلب و سپس در سراسر بدن به بافت ها و اندام ها منتقل می شود .
با ورود اکسیژن به جریان خون، دی اکسید کربن از خون به داخل آلوئول ها منتقل و از بدن دفع می شود. به این فرآیند تبادل گاز گفته می شود. هنگامی که فرد نفس کم عمق می کشد، دی اکسید کربن در بدن جمع می شود. این تجمع باعث خمیازه می شود ..
این سیستم نه تنها ما را قادر به نفس کشیدن و صحبت کردن می کنند بلکه از سیستم قلبی عروقی نیز حمایت بدن کمک می کنند. تنفس شناخته شده ترین نقش ریه ها است، اما آن ها عملکردهای مهم دیگری را نیز انجام می دهند و به حفظ PH بدن کمک میکنند .
برخی عملکرد های ریه ها عبارتند از :
فیلتر کردن خون : ریه ها لخته های کوچک خون را فیلتر می کنند.
محافظت در برابر عفونت: غشاهای خاصی در ریه ها وجود دارند که ایمونوگلوبولین A را ترشح می کنند. ایمونوگلوبولین A از ریه ها در برابر برخی عفونت ها محافظت می کند.
حفظ تعادل pH: دی اکسید کربن بیش از حد می تواند باعث اسیدی شدن خون شود. ریه ها در برابر افزایش pH و اسیدی شدن محیط سرعت تنفس را افزایش می دهند تا تعادل pH حفظ شود.
ترشح مخاطی : مخاطی که مسیرهای تنفسی را پوشش می دهند ذرات گرد و غبار و باکتری ها را جذب کرده و این ذرات را به سمت بالا حرکت می دهند تا توسط دستگاه گوارش از بین بروند.
ریه ها روش خاصی برای محافظت از خود دارند Cilia یک پوشش مو مانندی (مژه ها) است که لوله‌های برونشی را محافظت می کند. موج مژگان به جلو و عقب باعث می شود مخاط به داخل گلو پخش شود. مخاط، ریه ها را تمیز می کند و آن ها را از گرد و غبار، میکروب ها و هر چیز ناخواسته دیگری که ممکن است وارد ریه ها شود، پاک می کند.
مخزن خون : ریه ها می توانند در هر لحظه مقدار زیادی خون را ذخیره کنند. این عملکرد برای مثال می تواند در هنگام ورزش مفید باشد. مقدار خون ریه ها می تواند از 500 تا 1000 میلی لیتر متغیر باشد. عملکرد ریه ها با قلب هماهنگی دارد و می توانند به عملکرد قلب کمک کنند.
علت اختلالات و بیماری ها ریه ها
بیماری ها یا اختلالات ریوی می تواند تنفس را دشوار کند. آن ها یک دلیل شایع برای مراجعه به پزشکان در بیشتر کشورها هستند. اختلالات و بیماری های ریوی بیشتر در اثر عوامل زیر ایجاد می شود:
- قارچ
- باکتری ها
- ویروس ها
- هوای آلوده
- مواد شیمیایی
- درمعرض دود بودن
- مصرف سیگار و تنباکو
انواع عامل آلرژی ها (آلرژن ها)، مانند:
- گرده گل ها و گیاهان
- گرد و خاک موجود در هوا
- شوره و پوست حیوان خانگی
- زباله های حشرات (مانند کنه های گرد و غبار)
- آلرژن های غذایی (لبنیات، آجیل، غذاهای دریایی و غیره)
مراجعه به پزشک در اختلالات ریه ها :
- سرفه خونی
- خس خس سینه و یا تنفس پر سر و صدا
- سرفه مزمن که یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
- درد مزمن قفسه سینه که یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
- خلط ترشح شده از ریه ها که یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
- احساس خفگی در هنگام خواب
برخی از درمان های مربوط به مشکلات تنفسی عبارتند از:
- داروهای ضد قارچ برای عفونت قارچی
- آنتی بیوتیک ها برای عفونت باکتریایی مانند سل
- داروهای سورفکتانت مصنوعی برای کمک به آلوئول ها
- سایر داروهای ضد آسم، مانند بتا آگونیست ها و ضد کلرژیک
- داروهای ضد ویروسی برای عفونت ویروسی مانند ذات الریه ها ویروسی
- داروهای ضد التهابی مانند استروئیدها برای آسم و حساسیت های شدید
- داروهای سیستم ایمنی بدن، مانند داروهای ضد IgE و اصلاح کننده لکوترین
- برونکودیلاتیلاتورهای استنشاقی برای کمک به باز شدن موقت مجاری هوایی در افراد مبتلا به آسم یا COPD
- ونتیلاتور ها و دستگاه های کمک تنفسی بای پپ و سی پپ
